Bazı metabolik, psikolojik ya da sosyolojik faktörler nedeniyle kontrol kaybedildiğinde, beslenme sorunları yaşandığına işaret eden uzmanlar, bunlar arasında en sık görülenin duygusal yeme olduğunu söylüyor.

Duygusal yemenin, olumsuz duygulara karşılık olarak gelişen ve aşırı yeme eğilimini gösteren bir davranış bozukluğu olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Duygusal yeme özellikle olumsuz emosyonlar denilen yoğun stres, anksiyete, depresyon, kızgınlık, öfke ve hüzün gibi duygu yoğunlukları yaşandığında daha çok tetiklendiği biliniyor.” dedi.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, 26 Şubat-3 Mart 2024 tarihleri arasındaki Yeme Bozukluğu Farkındalık Haftasına dikkat çekerek, yeme bozuklukları ve psikoloji konusunu değerlendirdi.

En sık görülen yeme bozukluğu; duygusal yeme…

Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, sağlıklı olabilmenin ön koşullarından birinin yeterli ve dengeli beslenmek olduğunu ifade ederek, “Bu kontrolü bazı metabolik, psikolojik ya da sosyolojik faktörler nedeni ile kaybettiğimizde çeşitli beslenme sorunları yaşanıyor. Bunlar arasında en sık karşımıza çıkan çeşidi ise duygusal yemedir.” dedi.

Duygusal yemenin, olumsuz duygulara karşılık olarak gelişen ve aşırı yeme eğilimini gösteren bir davranış bozukluğu olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Ruh halinde gelişen olumsuzlukları kontrol etme dürtüsü ile ortaya çıkan bu yeme davranışında normalden çok daha fazla yemek yeme, gerekenden daha yağlı, tuzlu ve şekerli yeme davranışları gözleniyor.” şeklinde konuştu.

Duygusal yemeyi özellikle olumsuz emosyonlar tetikliyor

Bilim insanlarının farklı duygu durumlarının yemek yeme sürecinde, bireylerin yemek davranışını nasıl etkilediğini araştırdığını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Bunun sonucunda ise duygusal yemenin özellikle olumsuz emosyonlar denilen yoğun stres, anksiyete, depresyon, kızgınlık, öfke ve hüzün gibi duygu yoğunlukları yaşandığında daha çok tetiklendiği ortaya çıkarmıştır.” dedi.

Yalnızlık duygusunda boşluk hissi yemek yiyerek doldurulmaya çalışılıyor

Duygusal yemenin düşük benlik saygısı ve yetersizlik duygularıyla ilişkili olduğunun da saptandığını dile getiren Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, şöyle devam etti:

“Kişilerin hayatlarında yaşadıkları olumsuzluklar yemek alışkanlıklarını ciddi anlamda etkiliyor. Ayrılıklar, aldatılmalar, kayıplar, işsizlik gibi yaşanan olumsuzluklar kişide ciddi anlamdan bir boşluk hissi yaratıyor. Yalnızlık duygusuyla baş edilememesiyle yeme bozuklukları başlayabiliyor ve sonrasında kişiler aidiyet duygusunu yitirebiliyor.  Bu noktada boşluğu yemek yiyerek doldurmaya çalışıyorlar.

“Bitkin ya da sıkılmış olduğunuzda sorunun çözümünü bulacağınız adres buzdolabı değil”

Oysa üzgün, öfkeli, yalnız, bitkin ya da sıkılmış olduğunuzda sorunun çözümünü bulacağınız adres buzdolabı değil. Bilmemiz gereken en önemli nokta, duygusal açlığın yiyecekler ile doldurulamayacağıdır.  İnsan yemek yediği anda kendini iyi hissedebilir ama yemek bittiğinde duygular bitmez üstelik kötü duyguların üstüne bir de fazladan alınan kilolar eklenebilir.”

“Bilinçsizce yemek yeme yerine bilinçli yemeyi öğrenebilirsiniz”

Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, sorunun çözümüne ilişkin de şunları kaydetti:

“Duygularınızı ele almanın sağlıklı yollarını bulabilir, bilinçsizce yemek yeme yerine bilinçli yemeyi öğrenebilir, kilonuzu kontrol altına alıp duygusal gıda tüketimine son verebilirsiniz. Eğer siz de duygusal yeme noktasında kendinizi durduramıyorsanız mutlaka psikolojik destek almalısınız.” dedi.

Öfke Kontrol Bozukluğu ve Sebepleri

Öfke, insanların doğal bir duygusudur ve birçok farklı sebeple ortaya çıkabilir. Genellikle hayal kırıklığı, kaygı, stres, güçsüzlük veya diğer olumsuz hisler sonucunda ortaya çıkar. Bu duygu, kişiyi kendine zarar verecek şekilde hareket etmeye veya başkalarına karşı saldırganlık göstermeye yönlendirebilir.

Öfke, bireyin istek, ihtiyaç ve planlarının engellenmesi ve haksızlıklara uğraması karısında, kendini olumlu yollardan ifade edememesi sonucunda yaşadığı duygu durumudur. Sık olarak yaşanan, küçük hayal kırıklıklarından yoğun hiddete kadar değişik süreçlerde ve yoğunluklarda var olan, fizyolojik ve biyolojik değişimlerin de eşlik edip etkide bulunduğu normal bir duygudur. Kalp atış hızı artar, kan basıncı yükselir, terleme artar ve solunum hızlanır. Beyindeki kimyasal dengesizlikler öfkeye neden olabilen etkenler arasındadır.

Bu öfke duygusu kontrol edilmediğinde kişinin hayatını olumsuz etkileyebilir. İş yerinde veya okulda sorunlar yaşanabilir, ilişkileri bozulabilir ve sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Öfke yönetimi, öfkeyi tanımak ve uygun şekilde tepki vermek için beceriler geliştirmeyi içerir. Öncelikle, öfkenin nedenini anlamak ve bu duyguyu tetikleyen faktörleri tespit etmek önemlidir. İlgili teknikler arasında meditasyon, derin nefes alma ve pozitif düşüncelerle meşgul olmak gibi yöntemler yer alır. Kişi, öfkeli hissettiği durumlarda sakin bir şekilde iletişim kurmayı öğrenmelidir. Bu, diğer insanların anlamasını ve kişinin ihtiyaçlarını ifade etmesini kolaylaştırır.

Sonuç olarak, öfke doğal bir duygu olsa da kontrolsüz bırakıldığında olumsuz sonuçlar doğurabilir. Öfke yönetimi teknikleri kullanarak, bireyler uygun şekillerde tepki verebilir ve ilişkilerini ve yaşamlarını daha olumlu bir şekilde yönlendirebilir.

Öfke kontrol bozukluğu, bir kişinin öfke ve öfkeye ilişkin tepkilerini kontrol edememesi veya yönetememesi durumudur. Bu durum, kişinin normalde kabul edilebilir olmayan veya sosyal olarak uygun olmayan davranışlarda bulunmasına neden olabilir.

Öfke kontrol bozukluğu olan kişiler, genellikle küçük bir şeyin bile onları çok fazla rahatsız etmesine neden olan çabuk öfkelenen insanlardır. Günlük hayatta karşılaştıkları sorunlar veya stres faktörleri, bu kişilerde aşırı öfke tepkisine neden olabilir.

Bu bozukluğa sahip olan kişiler, öfke anında kontrolü kaybedebilirler ve çevrelerindekilere zarar verebilirler. Sözlü ya da fiziksel saldırganlık, öfke kontrol bozukluğunun tipik belirtileridir.

Tedavi edilmeyen öfke kontrol bozukluğu, kişinin iş, okul veya sosyal hayatını etkileyebilir. Bu nedenle öfke bozukluğun tedavisi oldukça önemlidir. Tedavi seçenekleri arasında terapi, ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri yer alır.

ÖFKE KONTROL BOZUKLUĞUM OLDUĞUNU NASIL ANLARIM?

Öfke kontrol bozukluğu, kişinin öfkesini kontrol etmekte zorluk çektiği bir durumdur.

• Sık sık sinirlenme veya hırçınlık gösterme
• Küçük bir şeyden bile çok hızlı bir şekilde öfkelenme
• Öfkeyi kontrol edememe ve sakinleştirme konusunda zorlanma
• Sık sık kavga etme veya tartışmaya girişme
• Başkalarına saldırgan davranma veya fiziksel olarak zarar verme
• Sürekli olarak düşmanca veya öfkeli hissetme
• Öfke nedeniyle iş, okul veya sosyal hayatın etkilenmesi

Bu belirtilerden bazıları varsa ve öfkenin günlük yaşamınızı etkilediğini düşünüyorsanız, bir uzman yardımı almanız faydalı olabilir.