Eğitim bir ülke için önemli bir meseledir çünkü eğitimsiz bir ülke inanın şaşkın bir ördeğe benzer. Türkiye’deki eğitimin başlangıcından günümüze gelişimi ansiklopedik olarak anlatacağım...

18.Yüzyılda Avrupa ülkelerinde teknoloji ve endüstri hızla gelişmiş, bu gelişmeye ayak uyduramayan Osmanlı İmparatorluğu batı ile rekabet edemez duruma gelmiştir.

Bu sebeple İmparatorluğun eski gücüne kavuşabilmesi amacıyla bazı reform hareketlerine ihtiyaç duyulmuştur. İlk yapılan Bahriye (1825),Tıbbiye (1826) ve Harbiye (1834) isimli askeri teknik okulların açılmasıdır.

Tanzimat ile birlikte 1846 yılında Mustafa Reşit Paşa tarafından günümüzdeki Milli Eğitim Bakanlığının başlangıcı olan Mekatibi Umumiye Nezareti kurulmuştur.

Sultan Abdülmecit 1848 yılında Sübyan Mektepleri ( İlköğretim Okulları) ile

Rüştiyelerde ( Orta Öğretim Okulları ) reform yapmakla yükümlü olan, Darülfünun (Üniversite) ve Darülmuallimin ( Öğretmen Okulu )  kurumlarını hizmete açmıştır.

Meşrutiyet döneminde   1910 yılında  Orta Öğretim Kararnamesi , 1913 yılında İlköğretim Kararnamesi ile İl İdare Yasası çıkartılarak eğitim sistemi bu çerçevede yönetilmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun son dönemleri Türk Milli Eğitim sisteminin temellerinin atıldığı yıllar olmuştur.

Kurtuluş savaşının devam ettiği 1921 yılının buhranlı günlerinde ulu önder Atatürk Maarif Kongresi’ni toplayarak eğitimin ülke için yaşamsal bir hedef olduğu mesajını vermiştir. Bunun ardından medrese ve modern okullarda verilen farklı eğitim düzenini ortadan kaldıran Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nu (Öğretim Birliği Yasası) yürürlüğe koymuştur. 1924 yılında yürürlüğe giren bu kanun ile ülkenin insan gücünü hazırlayacak olan eğitim sistemini birleştirmek amaçlanmıştır.

Cumhuriyetin ilk yılları ile birlikte 1928 yılında Millet Mektepleri, 1930 yılında Halk Okuma Odaları ve 1932 yılında Halk Evleri açıldı. Ülke nüfusunun %75 ‘ten daha fazlasının yaşadığı köylerin eğitimi ile ilgili 1937 yılında Köy Eğitmenleri, 1940 yılında da Köy Enstitüleri Yasası çıkarıldı. 1954 yılında Köy Enstitüleri İlk Öğretmen Okulları ile birleştirilerek fiilen kapatılmış oldu. Toplamda 16.000’ e yakın mezun veren Köy Enstitüsü mezunları 1980 li yıllara kadar kültür, sanat, dernek, sendika çalışmaları ile eğitimin her alanında yönetici ve planlayıcı olarak etkili olmuşlardır.

1980 ve sonrasını yarın anlatacağım.