Kur’ân’ı nasıl sevdirelim?

İnanma ve bağlanma insandaki iki temel duygu olarak kabul edilmektedir.

Çocukluk yıllarında insanın bu iki duyguyla, anne babasını ve yakınlarını sevip onlara bağlanması ne kadar tabiî ise, bu duyguların etkisiyle Allah ve Peygamberi sevmesi ve inanması da o derece tabiîdir. “Mushaf” adı verilen iki kapak arasındaki varlığıyla Kur’ân-ı Kerim’in de çocuklar tarafından tanınması ve sevilmesi mümkündür.

Zira müşahhas varlığı yanında, Kur’ân-ı Kerim, kendine has okunma üslubuyla insanı etkileyen bir başka özelliğe de sahiptir. Dolayısıyla Kur’ân’ı çocuklara sevdirebilmek için birçok bakımdan avantajlı durumdayız denilebilir. Şimdi bu avantajlar çerçevesinde çocuklara Kur’ân’ı sevdirebilmenin yollarını ele almaya çalışalım.

Çocuklara Kur’ân hakkında yaşlarına uygun bilgiler verilmelidir.

Yüce Allah tarafından Peygamberimize indirilen bu mukaddes kitabın niteliklerini çocuklara anlatmak, öncelikle ebeveynin; sonraki dönemlerde ise öğretmenin görevidir.

Çünkü bu bir “bilgilendirme” işidir ve bu konuda ona yeterli-doğru bilgilerin aktarılması gerekmektedir.

Bunun anne babalar tarafından yerine getirilmesi ise en doğru olanıdır.

Çünkü Amentü esaslarından biri de “Kitaplara İman” konusudur.

Kur’ân-ı Kerim de Allah Teâlâ’nın insanlara gönderdiği mukaddes kitaplardan biridir ve diğer kitaplar gibi o da insanların doğru yolu bulmalarına vesile olan, dünya ve ahiret mutluluğu için onlara yol gösteren kutsal bir rehberdir.

Dolayısıyla Kur’ân’ın ihtiva ettiği sûre ve ayetlerin sayısını, belli başlı sûrelerin adlarını öğrenen bir çocuğun, mukaddes kitabı hakkında derli toplu birtakım bilgilere sahip olma imkanına kavuşacağını söyleyebiliriz.

Öte yandan Peygamberimizin çocuklarımızı “Kur’an sevgisiyle yetiştirmemizi” tavsiye ettiği bir hadis-i şerifinin de var olduğunu unutmayalım…

Çocukların dikkatlerini çekecek ayetlerden bahsedilmelidir.

Çocuklar, yaratılışı gereği olağanüstü olaylardan etkilenmektedirler. Onların küçük yaşlarda masal ve hikâyelerden hoşlanmalarının da bu özellikleriyle ilgisi vardır. Bilindiği üzere, Kur’ân-ı Kerim geçmiş ümmetlerden de bahsederek, onların yaşadıklarını “ibret alınsın” diye gündeme getirmekte ve her biri mâna yüklü ve eğitici pek çok kıssayı ihtiva etmektedir.

Hz. Adem başta olmak üzere,

Hz. Nuh, Hz. İbrahim,

Hz. Yakub, Hz. Davud, peygamberler, aileleriyle birlikte bize hayatlarından kesitler sunulan şahsiyetlerdir.

İşte bu kıssalar, çocukların Kur’ân’a olan ilgilerini ve okumaya olan isteklerini arttıran hususlardır ve ebeveyn tarafından onların dikkatini çekmek adına bu kıssalardan faydalanmak gerekmektedir.

Çocukların Kur’ân’a hayranlık duyacakları ayetler ele alınmalıdır.

Çocuklar ve yetişkinler, Kur’ân’da işaret edilen birçok hususa, günümüzdeki bilimsel araştırma sonuçlarının tanıklık etmesinden yana hayranlık duymaktadırlar. Bu durum, hem inandıkları mukaddes kitaba dair imanlarını arttırmaktadır hem de 14 asır önce Kur’ân’da yer alan bu bilgilerin, yeni keşfediliyor olmasından dolayı da ilgilerini çekmektedir.

Bu bağlamda çocuklara Kur’ân-ı Kerim’de dağlardan bahseden, “…Ve dağları yeryüzüne kazıklar gibi çaktık.” (Nebe’, 7) ayetiyle “Dağları gördüğün zaman, onları cansız varlıklar zannedersin.

Halbuki onlar, bulutlar gibi hareket etmektedirler.” (Neml, 88) ayetini örnek verebiliriz.

Bu iki ayet, günümüzdeki Jeoloji ve Astronomi bilim dallarının verdiği bilgilerle çok dikkat çekici hale gelmektedir.

Bu eğitim öğretimde takip edilmesi gereken metotlar neler olmalıdır?

Eskilerin bir sözü vardır,

Usûl olmadan vusûl olmaz.

Şüphesiz ki, hem çaba ve gayret, hem de dikkat gerektiren Kur’ân öğretimi de mutlaka bir usûle ve metoda muhtaçtır.

Diyebiliriz ki, geçmişten günümüze dek İslam dünyasında müminler, çocuklarının eğitim-öğretim faaliyetlerine önce Kur’ân-ı Kerim’i öğreterek başladılar.

Doğrusu, “Rabbi yessir velâ tuassir. Rabbi temmim bil-hayr” diye başlanılan bu faaliyet, her zaman bu sözleri söyleyeni maksadına erdirmiştir diyebiliriz. Bunda tabii ki Allah Teâlâ’nın, “Andolsun ki, Biz Kur’ân’ı çok kolaylaştırdık…” ayetinde ifade buyurduğu “ilahi kolaylaştırma”nın da bunda rolü vardır.

Ancak bugün için biz, etrafı pek çok zararlı unsurlar ve engellerle çevrilmiş, internet, tablet ve cep telefonu ile kuşatılmış çocuklarımıza ve gençlerimize Kur’ân’ı daha kısa sürede öğretmek ve okuyabilecek bir duruma getirme sorumluluğuyla karşı karşıyayız. Bunu gerçekleştirmek için yola koyulurken, öncelikle şu iki hususa dikkat etmeliyiz.

Birincisi, çocuklara Kur’ân’ı sevdirmek nasıl ki, öncelikle anne babanın vazifesi ise, onu okumayı öğretmek işi de bu konuda ebeveyn dışında uzman birinin görevi olmalıdır. Kur’ân öğretiminde bu husus, “Fem-i Muhsin” kavramıyla ifade edilir.

Öğretim işinde yeterli, yetenekli, okuyuşu ve öğretmesi güzel anlamına gelen bu kavram, aslında “nasıl bir öğretmen?” sorusuna da cevap niteliğindedir, bu bir…

İkinci husus ise, eğitim-öğretimde son yıllarda ciddi bir ilgi gören “Çoklu Zekâ Teorisi”ni, Kur’ân öğretiminde de göz önünde bulundurmak gereğidir.

Bu teoriye ait şu bilgi çok önemlidir..

Howard Gardner adlı bilim adamı, 1983 yılında yazdığı eserinde insanlarda, bilinen haliyle sayısal ve sözel şeklinde iki tür değil, sekiz farklı zekâ türü olduğunu ve bir ya da birçok zekâ türünün aynı anda bir insanda bulunabileceğini ortaya koydu…

Kısa bir süre sonra tüm dünyada kabul gören bu teorinin, aslında “İnsanlar madenler gibidirler.” Hadis-i Şerifiyle işaret edilen hususa; yani insanların her birinin farklı özelliklere sahip olduklarına dikkat çektiğini söyleyebiliriz. Doğrusu bugün, genel eğitim-öğretimde “Çoklu Zekâ Teorisi”ni dikkate almanın ciddi bir başarı artışına vesile olduğu kabul edilmektedir. Diyebiliriz ki, Kur’ân öğretimi özelinde de bu teorinin gereklerini yerine getirmek, başarıda gözle görülür bir artış sağlayacaktır.

Bu bağlamda, çocuklarımıza Kur’ân öğretirken dikkate almamamız gereken metodları iki başlıkta ele alabiliriz.