Retinol, cilt sağlığını destekleyen ve gençleştirici etkilere sahip A vitaminin bir formudur. Kırışıklıkları azaltır, cilt tonunu düzeltir ve cildin yenilenmesini teşvik eder. Aynı zamanda akne tedavisinde de kullanılabilir. Retinol doğru zamanda ve doğru şekilde kullanılmazsa ciltte ciddi tahrişe ve kızarıklığa neden olabilir. Memorial Şişli Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Gürkan Yardımcı, retinolün cilde faydaları ve retinollü ürünler kullanılırken dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Retinolün cilde birçok faydası bulunuyor

Retinol derideki serbest radikalleri azaltır, hücreleri yeniler, kolajen sentezini artırır ve ince kırışıklıkları azaltarak derinin daha genç ve parlak görünmesini sağlar. Sıklıkla yaşlanma karşıtı (anti-aging) amaçlı kullanılır, ayrıca akne (sivilce) tedavisinde, komedon (siyah nokta ve beyaz nokta) tedavisinde ve gözeneklerin sıkılaşması amacıyla da tercih edilmektedir. Hatta uzun süreli ve düzenli kullanıldığı takdirde deri kanseri riskini azalttığı da bilinmektedir. Doğru zamanda ve doğru şekilde kullanıldığında oldukça başarılı sonuçlar veren retinolün mutlaka bir hekim kontrolünde kullanılması gerekmektedir. Hekim tavsiyesi olmadan kullanan kişilerde ciddi irritasyon, kızarıklık, kuruluk, yanma hissi başta olmak üzere çeşitli sorunlar sıklıkla görülmektedir.  

Cildin ihtiyacına göre kullanım yaşı değişebiliyor

Retinole yaşlanma karşıtı amaçlı kullanılacaksa 30‘lu yaşlardan sonra başlanabilir. Ancak kişinin cilt kalitesi düşükse, lekeli ve pürüzlü ise geniş gözenekleri varsa ve kırışıklıkları erken yaşlarda başlamışsa daha erken de kullanılabilir. Eğer retinol akne veya siyah nokta (komedon) tedavisi amacıyla kullanılacaksa ergenlik yaşlarında dahi tercih edilebilir.

Retinole başlamak için genellikle kış ayları öneriliyor

İlk defa retinol kullanılacaksa kış aylarının tercih edilmesi uzmanlar tarafından önerilmektedir. Mümkünse en düşük konsantrasyonlarla başlamak, olası yan etkileri minimalize etmek ve hasta uyumunu artırmak için yararlı olabilir. Retinol ürünleri %0,025- %0,1 arasında değişen konsantrasyonlarda bulunmaktadır. Kişinin ürünü tolere edebilmesiyle orantılı olarak konsantrasyonlarda kademeli artışlar yapılabilir. Tedavinin ilk 2-6 haftasında ürünün uygulandığı yerlerde kızarıklık, kaşıntı ve yanma hissi, kuruma ve soyulma gibi belirtiler sıklıkla görülmektedir ancak bu durum şiddetli olmadığı takdirde normaldir. Derinin retinole alıştırılması için haftada 2 -3 kere sürülerek başlanabilir.

Retinol sonrası cilt güneşe karşı daha duyarlı oluyor

Retinol kullanımındaki bir diğer önemli nokta ise gece kullanılması gerektiğidir. Retinol cildin hassasiyetini artırabilir ve güneşe karşı daha duyarlı hale getirebilir. Bu nedenle, retinol kullanırken güneş kremi kullanmak cildi UV ışınlarına karşı korur ve olası yan etkileri önler. Mutlaka deri tipine uygun bir nemlendirici ve en az 30 faktörlü (tercihen 50 faktörlü) bir güneş koruyucu krem kullanmalıdırlar. Güneş kremi kullanılmadığında güneş ışınlarına temas durumunda deride ciddi kızarıklık, tahriş ve hatta yanıklara kadar varabilen olumsuzluklar oluşabilir.

Gül hastalığı olanlar retinol kullanırken çok dikkatli olmalı

Bazı istisnalar olsa da herkes retinol kullanabilir ama retinolü en çok deri tipi karma, yağlı ve akneye eğilimli kişiler kullanmaktadır. Hassas deri tipine sahip bireyler (örneğin gül hastalığı olanlar) retinol kullanacaksa çok dikkatli bir şekilde kullanmalıdırlar. Kısa sürelerle ve düşük konsantrasyonlarla başlanmalı, deri iyi nemlendirilmeli ve güneşten korunma asla ihmal edilmemelidir. Yüz bölgesi için tercih edilen ürünlerin göz çevresine, burun deliklerinin çevresine ve dudak çevresine sürülmemesi gerekmektedir. Göz çevresi için özel üretilmiş retinollü ürünler ayrıca bulunmaktadır. Gebeler ve emziren annelerin ise retinollü ürünleri kullanmaları önerilmemektedir.

Cilt Bakımında Retinol Kullanırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

İçeriğinde retinol bulunan ürünler bir uzman tavsiyesi doğrultusunda kullanılmalıdır. Kullanımı konusunda dikkatli ve hassas olunması gereken bir maddedir. 

• İçeriğinde A vitamini bulunan bir ürün kullanmayı tercih ediyorsanız bununla birlikte güneş koruyucu krem kullanmanız önemlidir.
• Kullanımdan önce cildinizi nemlendirmeniz etki düzeyini artırır, cildin nem kaybını önler ve olası bir çatlak oluşumuna karşı önlem alınır.
• Cilde bu özelliklerdeki ürünü kullanırken vücuda antioksidan alınması önemlidir. Böylelikle epidermisin çevresel faktörlere bağlı olarak aldığı zarar minimum düzeye indirilebilir.
• Retinol katkılı ürünleri ışık ile temas etmesi engellenmelidir. Ambalajlanarak ışıktan uzak bir alanda korumalısınız. Işık ile temas etmesi etkisini kaybetmesine sebep olabilir.
• Ürünlerin hava almaması da dikkat edilmesi gereken bir diğer husustur. Ürünler arasında tercih yaparken basmalı ya da sıkmalı bir tüpün içerisinde olması kullanım açısından kolaylık sağlayabilir.

Yan Etkileri Nelerdir?

kullanıma başlayan bireyler; ciltte kuruluk ve tahriş oluşması başta olmak üzere bazı yan etkilerle karşılaşabilir. Kullanımı sırasında da bazı yan etkilerin oluşması mümkündür. Olası yan etkilerin azaltılması amacıyla birkaç günde bir kullanarak cildinizin ürünü tolere etme düzeyini gözlemleyebilirsiniz. Bunun için dozları yavaş yavaş artırmanız tavsiye edilmektedir. 

İçeriğinde retinol bulunan ürünlerin konsantrasyonu ve dozuna göre gelişebilecek yan etkiler şu şekildedir:

• Pullanma
• Kızarıklık
• Ciltte aşırı kuruluk
• Kaşıntı

Çok nadir olarak açığa çıkan genellikle retinol kullananların yaklaşık %10’unda görülen ciddi komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir:

• Cildin güneş ışınlarına karşı hassasiyet oluşturması
• Aknelerde ve egzamada yanma hissi
• Ciltte oluşan kabarıklıklar ve batma hissi

İçeriğinde retinol bulunan birden fazla ürün kullanılması durumunda olası yan etkiler artabilir. Akne karşıtı veya yaşlanma karşıtı ürünleri birlikte kullanıyorsanız içeriğinde retinol bulunup bulunmadığına dikkat etmelisiniz.

Doktor kontrolü olmada kullanılan ürünlerin kullanım sıklığının artırılması halinde bazı yan etkiler oluşabilir. Böyle bir kullanım tercih etmeniz durumunda uygulanan bölgede; soyulma, pullanma ve kuruluk gibi yan etkiler meydana gelebilir.

Kimler Retinol Kullanamaz?

Bir vitamin olarak retinol neredeyse tüm cilt tipleri üzerinde etkili olsa da bazı ciltlerin kullanımına uygun olmayabilir. Örnek olarak; gül hastalığına sahip bireylerde cilt hassasiyeti problemi yaşanmaktadır. Bu kişilerin kullanması durumunda cildi tolere etmeyebilir ve olumsuz yönde etkilenmesine sebep olabilir.

Güneş ışığı altında çalışan ya da uzun süre maruz kalan bireylerin güneş ışınlarına karşı koruma sağlamamaları durumunda retinol kullanmaları önerilmemektedir. Cildin güneşe karşı hassasiyet geliştirmesi ihtimali olduğu için açık havaya çıkarken, güneşli olmasa bile her gün güneş kremi kullanmalısınız. Güneş kreminin en az SPF 30 olmasına dikkat etmelisiniz.

Emzirme ve hamilelik döneminde olan kadınlarında retinol kullanması tavsiye edilmemektedir. Bu dönemlerde olan bireyin bir dermatoloğa danışmadan retinol içerikli ürün kullanması önerilmemektedir.